สำหรับคนรักสุนัข กำลังมองหาสายพันธุ์สุนัขไว้เลี้ยงเป็นเพื่อน เป็นสมาชิกในครอบครัว หรือเลี้ยงไว้เฝ้าบ้าน สุนัขชิบะ เป็นอีกสายพันธุ์สุนัขยอดนิยมที่หลายคนให้ความสนใจ ด้วยหน้าต่าที่น่ารัก เปื้อนยิ้มแทบตลอดเวลา เห็นทีไรก็รู้สึกใจฟู ดูน่าเอ็นดู แถมยังฉลาด มีความกล้าหาญ และซื่อสัตย์สุด ๆ แต่ ชิบะ ไม่ได้มีแค่สายพันธุ์เดียวถ้วน ๆ นะ แถมพฤติกรรมและนิสัยก็แตกต่างแยกย่อยกันไปอีก ดังนั้น ก่อนจะติดสินใจในการเลี้ยงสุนัขสายพันธุ์นี้ ควรทำการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับสุนัขชิบะ มีกี่สายพันธุ์ พฤติกรรมชิบะ นิสัย ชิบะโตเต็มวัยกี่เดือน ยิ่งถ้ารู้ประวัติความเป็นมาของชิบะคร่าว ๆ ไว้บ้าง จะช่วยให้เข้าใจว่าควรเลี้ยงสุนัขชิบะอย่างไรไม่ให้เกิดปัญหาอื่น ๆ ที่ไม่คาดคิดตามมาได้ สุขใจทั้งสุนัขและคนเลี้ยงค่ะ
ประวัติสุนัขสายพันธุ์ชิบะ
ชิบะ เป็นสุนัขพันธุ์พื้นเมืองของญี่ปุ่น เมื่อประมาณ 2,300 ปีที่แล้ว โดยคำว่า “ชิบะ” หรือ “ชิบะอินุ” หมายถึง “หมาน้อย” มีต้นกำเนิดมาจากสายพันธุ์สุนัขล่าสัตว์ มักอาศัยและเติบโตตามบริเวณภูเขาบนชายฝั่งทะเลของญี่ปุ่น ในสมัยนั้น ชิบะถูกเลี้ยงไว้สำหรับล่าสัตว์ตัวเล็ก ๆ เช่น นก กระต่าย สุนัขจิ้งจอก เป็นต้น ชิบะมีหลายสายพันธุ์แยกย่อยไปอีก โดยมีสีและรูปร่างต่างกันเล็กน้อยตามแหล่งกำเนิด และถูกเรียกชื่อตามภูมิประเทศ รวมไปถึงลักษณะสีขนของมัน
แต่เดิม ชิบะมี 3 สายพันธุ์ คือ มิโน , ซันอิน และ ชินชู แต่สงครามโลกครั้งที่ 2 ทำให้สุนัขชิบะทั้งหมดเกือบสูญพันธุ์ ผลจากการโดนอาวุธสงคราม ระเบิด ขาดแคลนอาหาร และ โรคระบาด ต่อมาภายหลังชาวญี่ปุ่นได้ทำการพัฒนาสายพันธุ์ จนทำให้กลับมามีจำนวนชิบะเพิ่มมากขึ้น ด้วยการผสมผสานระหว่าง 3 สายพันธุ์ดั้งเดิม ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นสายพันธุ์ชินชู เพราะรอดตายจากสงครามมากที่สุด จนได้สายพันธุ์ชิบะในปัจจุบัน
สุนัขชิบะมักถูกเรียกว่า “นิปปอนอินุ” เพราะเป็นสุนัขที่มีถิ่นกำเนิดในญี่ปุ่นเท่านั้น โดยปัจจุบันสามารถแบ่งได้เป็น 6 สายพันธุ์ ด้วยกัน ซึ่งมีขนาดและพฤติกรรมที่แตกต่างกันไป ดังต่อไปนี้
1. ชิบะอินุ
ชิบะอินุ สายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ในบรรดานิปปอนอินุด้วยกัน เป็นสุนัขขนาดกลาง มีรูปร่างกระทัดรัด กล้ามเนื้อกระชับ หูตั้ง ขนสั้น 2 ชั้น มีขนสีดำหรือดำผสมน้ำตาล ขนสีแดงหรือสีงาแดง ดวงตารีแบบลูกวอลนัท สดใส ริมฝีปากโค้งทำให้ดูเหมือนกำลังยิ้ม สายพันธุ์ชิบะอินุโตเต็มวัยเมื่อมีอายุ 1 ปี โดยเพศผู้โตเต็มวัย มีความสูงประมาณ 39.5 ซม. ในขณะที่เพศเมียมีความสูงประมาณ 36.5 ซม. และเมื่ออายุ 7 ปี คือ ช่วงสูงวัยของสายพันธุ์นี้
พฤติกรรมและนิสัยของชิบะอินุ
ชิบะอินุ เป็นสายพันธุ์สุนัขฉลาด มีนิสัยร่าเริง แจ่มใส ปราดเปรียว คล่องแคล่ว ว่องไว ขี้เล่น รักอิสระ ใจดี อ่อนโยน ซื่อสัตย์ ชอบเข้าสังคม รักและผูกพันธ์กับครอบครัวมาก ๆ มีความเป็นมิตรกับเด็ก ๆ แต่ด้วยสายเลือดนักล่า จึงไม่ค่อยเป็นมิตรกับสัตว์เล็ก ๆ อย่าง นก หนู และ กระต่าย
2. อาคิตะอินุ
อาคิตะอินุ เป็นสุนัขพื้นเมืองจังหวัดอากิตะ มีประวัติความเป็นมาอย่างยาวนาน ตั้งแต่สมัยเอโดะ มีความสง่างาม ขนาดตัวไม่ใหญ่หรือเล็กเกินไป โดยส่วนสูงของชิบะ อาคิตะอินุ ประมาณ 60 -70 ซม. และมีน้ำหนักตัวประมาณ 35 – 60 กก. และมีสีขนเป็นเอกลักษณ์ คือ สีงา ขาว แดง ดำ และ ลายเสือ
พฤติกรรมและนิสัยของอาคิตะอินุ
ฉลาด อดทน ซื่อสัตย์และจงรักภักดีต่อเจ้าของ กล้าหาญ กล้าตัดสินใจด้วยตนเอง มีความเป็นตัวของตัวเองสูง รักสันโดษ ไม่ค่อยแสดงความรู้สึก ทั้งต่อเจ้าของและคนแปลกหน้า หรือแม้แต่กับสัตว์เลี้ยงด้วยกันเองก็ตาม จึงอาจเกิดความก้าวร้าวต่อคนแปลกหน้า หรือคนที่ไม่คุ้นเคยได้ จำเป็นที่จะต้องได้รับการฝึกฝน เพื่อให้สามารถเข้าสังคมได้อย่างพอดี
3. ไคเค็นอินุ
ไคเค็นอินุเป็นสุนัขพื้นเมืองในจังหวัดยามานาชิ เป็นสายพันธุ์หายาก มีขนาดตัวเล็กกว่าอาคิตะอินุเล็กน้อย มีเอกลักษณ์โดดเด่นที่ขน โดยลักษณะของขนจะแซมเป็นชั้น ๆ และอาจสลับสี เช่น ขนแซมแดง ขนแซมดำ ทำให้เกิดลวดลาย จนทำให้ ไคเค็นอินุ ถูกเรียกว่า “สุนัขขนเสือ” มีส่วนสูงประมาณ 40 – 50 ซม. และน้ำหนักประมาณ 9 – 18 กก.
พฤติกรรมและนิสัยไคเค็นอินุ
ไคเค็นอินุ เป็นสายพันธุ์ชิบะดุ คล่องแคล่ว ว่องไว ปราดเปรียวสูง มีลักษณะนักล่าครบถ้วน น่ารักและเป็นมิตรกับเจ้าของหรือคนสนิท แต่ดุร้ายและไม่ปราณีกับคนแปลกหน้า
4. คิชูอินุ
คิชูอินุ สายพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดในจังหวัดมิเอะและวากายามะ มีลักษณะรูปร่างสมส่วน กล้ามเนื้อหัวขนาดใหญ่ ใบหูตั้งชันเป็นรูปสามเหลี่ยม ดวงตาสามเหลี่ยม ม่านตาสีน้ำตาลอ่อน หางเหมือนหมาป่า ต่างจากหางชิบะอินุที่มีความโค้งขด ขนสองชั้น โดยขนชั้นนอกจะมีลักษณะตรงและแข็ง ในขณะที่ขนชั้นในจะนุ่มและหนาแน่น สีขนของคิชูอินุส่วนใหญ่เป็นสีขาว และอาจมีสีงา หรือลายเสือด้วยเช่นกัน ส่วนความสูงโดยเฉลี่ยจะอยู่ที่ประมาณ 50 ซม. โดยตัวผู้สูงประมาณ 50 – 55 ซม. และ ตัวเมียสูงประมาณ 45 – 50 ซม.
พฤติกรรมและนิสัยคิชูอินุ
คิชูอินุมีนิสัยรักสงบ ไม่ค่อยเห่า มีความอดทนสูง จริงใจและซื่อสัตย์ต่อเจ้าของมาก หากได้รับการเลี้ยงดูอย่างเอาใจใส่ และผ่านการฝึกฝนเป็นอย่างดี จะทำให้ คิชูอินุ เป็นสุนัขที่ดีมาก ๆ แต่ถ้าถูกเลี้ยงแบบปล่อยปะละเลย อาจทำให้คิชูอินุ กลายเป็นสุนัขที่ดุร้าย เกเร และเป็นอันตรายแก่คนอื่นได้
5. ชิโคคุอินุ
ชิโคคุอินุ เป็นสายพันธุ์สะนัขชิบะในจังหวัดโคจิ มีลักษณะคล้ายกับหมาป่า มีความแข็งแรงกว่าสายพันธุ์อื่นในบรรดานิปปอนอินุด้วยกัน ส่วนสูงเมื่อโตเต็มวัย จะอยู่ที่ประมาณ 49 – 52 ซม. และมีน้ำหนักประมาณ 15 – 25 กก. มีโครงสร้างของกระดูกแข็งแรง กล้ามเนื้อสมดุล เนื่องจากได้รับการพัฒนาสายพันธุ์มาอย่างดี มีใบหูแหลม ส่วนหางขด ลักษณะโดดเด่นของชิโคอินุ คือ สีขน โดยจะขนสีโทนน้ำตาลไล่ไปเทาจนถึงดำ มีขน 2 ชั้น โดยขนชั้นนอกจะตรงและค่อนข้างแข็งกระด้าง ส่วนขนชั้นในหนาและนุ่ม
พฤติกรรมและนิสัยของชิโคคุอินุ
ชิโคคุอินุมีนิสัยห้าวหาญ เลี้ยงง่าย เชื่อฟังเจ้าของเป็นอย่างดี ไม่ค่อยดื้อเท่าชิบะและอาคิตะ จึงทำให้เป็นที่นิยมเลี้ยงของคนญี่ปุ่น มักถูกให้เป็นสุนัขเฝ้ายาม เพราะทำหน้าที่ได้ดี มีความเป็นมิตรและผูกพันธุ์กับเจ้าของ เป็นเพื่อนที่แสนดี แต่ใจร้ายกับคนแปลกหน้า ดังนั้น หากบ้านไหนที่มักจะมีแขกมาเยี่ยมเยือนบ่อย ๆ จะต้องฝึกให้ดี และควรเพิ่มความระวังในการพาชิดคคุอินุออกไปเดินเล่นที่มีคนพลุกพล่าน
6. ฮอกไกโดอินุ
ฮอกไกโดอินุ เป็นสายพันธุ์ชิบะที่หายากมาก ๆ ในญี่ปุ่นอีกสายพันธุ์หนึ่ง ซึ่งมีอยู่เพียงประมาณ 10,000 – 12,000 ตัวเท่านั้น ฮอกไกโดอินุเป็นสุนัขที่มีพลังงานสูง กล้ามเนื้อแข็งแรง รูปร่างกระชับ ช่วงอกกว้าง หูเล็ก ดวงตาเล็กรูปทรงเมล็ดอับมอนด์ หูแหลม ปากและจมูกมีสีเข้ม หางโค้งงอติดอยู่ด้านบนข้างหลังคล้ายรูปเคียว มีขนยาวและหนา โดยจะมีขน 2 ชั้น ขนชั้นนอกมีลักษณะตรงและแข็งกระด้าง แต่ขนด้านในจะมีความนุ่มและแน่นหนา มีสีขนหลายสี ทั้งสีขาว สีเมล็ดงา สีแดง สีดำ และ สีแทน ส่วนสูงโดยเฉลี่ยของฮอกไกโดอินุ ประมาณ 52 ซม. และมีน้ำหนักประมาณ 20 – 30 กก.
พฤติกรรมและนิสัยของฮอกไกโดอินุ
ฮอกไกโดอินุ มีนิสัยร่าเริง เป็นมิตร ใจกล้า อึด อดทน ไม่กลัวใคร และกินง่ายมาก ๆ จึงเลี้ยงง่าย เป็นขวัญใจของคนรักสุนัขสุด ๆ
ชิบะเหมาะกับเจ้าของแบบไหน
สุนัขสายพันธุ์ชิบะ แม้ว่าจะดูเป็นมิตร แต่ค่อนข้างดื้อและเอาแต่ใจ ดังนั้น ใครที่สนใจจะเลี้ยงสุนัขชิบะ ควรเป็นคนที่มีประสบการณ์เลี้ยงสุนัขอื่น ๆ มาก่อน และควรทำเข้าใจลักษณะนิสัยของชิบะแต่ละสายพันธุ์ย่อยให้ดี เลี้ยงสุนัขด้วยความเอาใจใส่ แต่โดยพื้นฐานของชิบะต้องการออกกำลังกายเป็นประจำ อย่างน้อยวันละ 1 ชั่วโมง เพื่อเป็นการปลดปล่อยพลังงาน และลดความพลุ่งพล่านของความเป็นนักล่า ทั้งนี้ สถานที่เลี้ยงชิบะควรมีบริเวณให้ชิบะได้วิ่งเล่น เพื่อเป็นการระบายความเครียดด้วย เพราะหากเลี้ยงในสถานที่แคบ ๆ หรือมีพื้นที่จำกัด อาจทำให้เกิดความเครียดสะสม และเปลี่ยนจากสุนัขหน้ายิ้ม น่ารักน่าเอ็นดู กลายไปเป็นสุนัขแสนดื้อ เกเร และดุร้ายได้