เดอะเฟลด์แมน บล็อก.เทศกาลกินเจคือ ช่วงเวลางดเว้นการทานเนื้อสัตว์ อาหารที่ปรุงด้วยเนื้อสัตว์ รวมไปถึงเครื่องปรุง และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับสัตว์ ร่วมกับการถือศีลตลอด 9 วัน 9 คืน เรียกได้ว่าเทศกาลเจเป็นเทศกาลแห่งการทำบุญใหญ่ประจำปี และกำหนดการกินเจ 2565 ตรงกับวันที่ 26 กันยายน – 4 ตุลาคม
สำหรับใครที่เพิ่งเริ่มในการกินเจ หรือเคยกินเจแต่ไม่ถือศีล หรือเป็นเจแบบไม่จริงจัง อาจยังไม่แน่ใจว่าอาหารที่คนกินเจห้ามกินมีอะไรบ้าง เพราะนอกจากละเว้นจากเนื้อสัตว์แล้ว ก็ยังมีอาหารชนิดอื่นด้วยเช่นกัน ที่คนกินเจห้ามกิน เพราะสำหรับคนถือศีลกินเจจริง ๆ นั้น จะมีการอธิษฐานก่อนกินเจ หรือจะเรียกว่าตั้งสัจจะก่อนทานเจก็ได้ เพื่อให้ความตั้งใจนั้นสำเร็จและลุล่วงไปได้ด้วยดี เป็นการถือศีลกินเจแบบครบบริบูรณ์ และเพื่อเป็นการสนับสนุนให้คนละเว้นการเบียดเบียนสัตว์อื่นกันมากขึ้น เป็นการสร้างกุศลร่วมกัน เราจึงได้รวบรวมอาหารที่คนกินเจต้องเลี่ยง 7 ชนิด มาไว้ในบทความนี้แล้ว จะได้กินเจอย่างสบายใจ
ทำไมถึงกินเจ?
จุดประสงค์การกินเจของแต่ละคนนั้นแตกต่างกันออกไป แต่สามารถแบ่งออกได้ 3 ปรเภทหลัก ๆ ได้แก่
- กินเจเพื่อรักษาศีล ซึ่งถือเอาเป็นศีลข้องดเว้นจากการฆ่าฯ ไม่ว่าจะเป็นการทางตรง หรือฆ่าทางอ้อม เพราะต่อให้ไม่ได้เป็นคนฆ่าเอง แต่ก็เป็นปัจจัยที่ทำให้คนอื่นฆ่าเพื่อนำมาขายให้กับเรา เท่ากับเราเองก็มีส่วนร่วมในการฆ่า การกินเจด้วยอาหารที่ไม่ปรุงด้วยเนื้อสัตว์ จึงเป็นการงดจากการมีส่วนร่วมใด ๆ ในการทำผิดศีล
- กินเจด้วยจิตเมตตา เพราะสงสารในชีวิตอื่นที่ต่างก็รักชีวิตตนและไม่อยากถูกฆ่าเช่นกัน อีกทั้งเชื่อในกฏแห่งกรรม ว่าการเอาชีวิตอื่นมาไม่ว่าด้วยวิธีใดก็ตาม ที่เป็นเหตุทำให้เขาต้องตายนั้นเป็นการสร้างเวรสร้างกรรม จึงกินเจและละเว้นอาหารที่ปรุงด้วยเนื้อสัตว์เพื่องดการสร้างกรรม
- กินเจเพื่อสุขภาพ เพราะการกินงดเว้นเนื้อสัตว์ ที่มีฤทธิ์เป็นกรดสูง ก่อใหเกิดสารพัดโรคแบบสะสม จึงทานเจเพื่อละเว้นอาหารที่ให้โทษ และเน้นการทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อสร้างสมดุลให้กับร่างกาย และยังช่วยขับพิษจากมื้ออาหารอื่น ๆ ที่กินสะสมมาก่อนนี้
และไม่ว่าด้วยเหตุผลใดก็ตาม ที่เป็นสาเหตุทำให้กินเจ แต่เทศกาลเจปีละครั้งที่จัดขึ้นในทุกปีนั้น ก็ถือได้ว่าเป็นการสร้างกุศลอันยิ่งใหญ่ เพราะเป็นการละเว้นชีวิตสัตว์ไปได้อีกหลายหมื่นหลายแสนชีวิต ตลอดช่วง 9 วัน 9 คืน นี้ สำหรับผู้ที่มีจุดประสงค์แน่วแน่ในการละเว้น และต้องการกินเจอย่างสมบูรณ์ ควรจะงดอาหารประเภทใดบ้าง
1. เนื้อสัตว์
เนื้อสัตว์ในที่นี้รวมถึงสัตว์ทุกประเภท ตลอดจนถึงสัตว์เล็ก ๆ หรืออาหารทะเลจำพวก กุ้ง หอย ปู ปลา ล้วนแต่ควรงดเว้นทั้งสิ้น รวมถึงทุกส่วนที่มาจากชีวิตสัตว์อื่น ไม่ว่าจะเป็นเลือด เครื่องปรุง น้ำมันหรือน้ำที่ปรุงมาจากสัตว์ เช่น น้ำมันหมู น้ำมันหอยนางรม น้ำต้มกระดูก ผงปรุงจากเนื้อสัตว์ยี่ห้อต่าง ๆ เป็นต้น
หลายคนอาจสงสัยว่า กินเจกินหอยนางรมได้ไหม หรือหอยนางรมเป็นอาหารเจไหม หากเป็นความเชื่อของคนจีน หอยนางรมเป็นเจชนิดเดียวที่มาจากเนื้อสัตว์ ตามตำนานของจีนที่ว่า หอยนางรมอุทิศตนเป็นอาหารให้พระถังซำจั๋งเมื่อครั้งเดินทางไปอัญเชิญพระไตรปิฎกที่ชมพูทวีป
แต่ที่จริงสำหรับคนที่ต้องการทานเจเพื่อละเว้นเนื้อสัตว์จริง ๆ ก็ควรละเว้นหอยนางรมด้วย เพื่อให้ครบถ้วนในการงดการฆ่า
2. ชีส นม เนย
ไม่เพียงแต่เนื้อสัตว์ แต่ผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากสัตว์ก็ควรงดทานเช่นกัน อาหารที่มีส่วนผสมของ ชีส นม เนย ครีมต่าง ๆ ไขมันสัตว์ ไม่ว่าจะถูกแปรรูปในแบบใด ก็ควรงดเว้นทั้งสิ้น เช่น นมวัว นมแพะ นมเปรี้ยว โยเกิร์ต ขนมปังหน้าเนย ขนมปังไส้ต่าง ๆ เมนูเครื่องดื่มต่าง ๆ และเครื่องดื่มที่มีวิปครีมแสนอร่อยขวัญใจคนทั่วไป ที่สุ่มเสี่ยงมีส่วนผสมจากสัตว์อย่าง ชานมไข่มุก กาแฟนม (ยกเว้นกาแฟใส่นมถั่วเหลือง) เป็นต้น ดังนั้น หากต้องการดื่มเครื่องดื่มต่าง ๆ เหล่านี้ ควรกำชับนมถั่วเหลืองเท่านั้น หรือถ้างดไปได้ในช่วงทานเจ ก็ห้ามใจและงดไปก่อน เพื่อความปลอดภัย
- มาการีน มีส่วนผสมหลักเป็นน้ำมันพืช จึงสามารถทานได้
- ยีสต์ เป็นอาหารเจ สามารถทานได้ เนื่องจากยีสต์เป็นอาหารจำพวกเห็ด รา
- อาหารเสริมที่มีโอเมก้า 3 และ น้ำมันตับปลา ไม่เป็นอาหารเจ เพราะผลิตมาจากส่วนหนึ่งของสัตว์
3. อาหารรสจัด
อาหารที่มีรสจัด ทั้งรสเผ็ดจัด เค็มจัด หวานจัด นั้นควรงดทานในช่วงทานเจ เพราะอาหารที่มีรสจัด จะถูกปรุงด้วยซอสปรุงรสต่าง ๆ ในปริมาณที่มากเกินไป ส่งผลต่อระบบย่อยอาหารให้ทำงานหนัก หรือทำงานผิดปกติได้ ดังนั้นควรทานอาหารรสอ่อน ๆ จะดีต่อสุขภาพมากกว่าและปลอดภัยไม่เผลอทานเครื่องปรุงที่มาจากสัตว์ด้วย
4. ผักกลิ่นฉุนต่าง ๆ
นี่เป็นอีกข้อความแตกต่างการกินเจกับการกินมังสวิรัต เพราะเมนูอาหารมังสวิรัติสามารถทานผักได้ทุกชนิด แต่การทานเจจะงดเว้นผักกลิ่นฉุน 5 ชนิดด้วยกัน คือ กุยช่าย หลักเกียว (กระเทียมโทนจีน) กระเทียม หัวหอม และใบยาสูบ เนื่องจากคนจีนเชื่อว่า ผักกลิ่นฉุนทั้ง 5 มีพิษทำลายธาตุทั้ง 5 ในร่างกาย และจะส่งผลต่ออวัยวะสำคัญภายในทั้ง 5 ให้ทำงานผิดปกติ
- ผักชี ไม่เป็นอาหารเจ แม้ว่าจะไม่ได้อยู่ในผักกลิ่นฉุนทั้ง 5 ที่กล่าวมา แต่ก็เป็นผักที่มีกลิ่นแรง
- พริกไทย สามารถทานได้ แม้ว่าจะมีกลิ่นฉุน แต่จัดถูกจัดหห้เป็นสมุนไพรที่ทานได้ในช่วงกินเจ
- ทุเรียน สามารถทานได้ ถึงจะแม้ว่าจะมีกลิ่นฉุน แต่ด้วยเป็นผลไม้สีเหลืองที่ถือเป็นสัญลักษณ์ธาตุดิน และยังมีสรรพคุณช่วยบำรุงม้าม จึงให้ทานได้ในช่วงถือศีลกินเจ
5. ไข่
หลายคนมักจะสงสัยว่า ทานเจกินไข่ได้ไหม…แม้ว่าจะไม่ใช่ส่วนเนื้อ แต่ไข่ก็เป็นผลผลิตมาจากไก่ และไข่นั้นเท่ากับเป็นลูกของแม่ไก่ จึงเสมือนเป็นการพรากลูกจากแม่ และถ้ายิ่งเป็นไข่เชื้อ คือไข่ที่พร้อมฟักเป็นลูกเจี๊ยบ นั่นก็เท่ากับการฆ่าชีวิตอื่นเช่นกัน ดังนั้นควรงดเว้นเมนูไข่ไปก่อน รวมไปถึงอาหารที่ปรุงหรือแปรรูปมาจากไข่ ทั้งบะหมี่ไข่ เต้าหู้ไข่ แผ่นเกี๊ยว โปรตีนไข่ขาวเมนูนิยมของคนลดน้ำหนักและคนรักสุขภาพ ก็ควรงดเว้นไปก่อนในช่วงทานเจ
6. เครื่องปรุงรส
เครื่องปรุงรสที่มีส่วนประกอบจากสัตว์ทุกชนิด ไม่ว่าจะส่วนประกอบหลัก หรือเพียงแค่การเติมกลิ่นเนื้อสัตว์ก็ตาม ดังนั้นการใช้เครื่องปรุงรสในการประกอบอาหารจะต้องดูให้ดี โดยเฉพาะการทานอาหารนอกบ้าน เพราะร้านอาหารหลายร้านที่มักจะใช้เครื่องปรุงรวมกัน หรือไม่อ่านฉลากให้ดี ฉะนั้นควรเลือกทานร้านอาหารเจที่ไว้ใจได้ หรือทำอาหารทานเองจะดีที่สุด และอย่าลืมอ่านฉลากส่วนผสมของเครื่องปรุงให้ดีก่อนตัดสินใจซื้อมาปรุงอาหารที่บ้าน
7. ขนมวุ้นเจลาติน หรือขนมผสมเจลาติน
คนส่วนใหญ่มักจะโฟกัสในเรื่องของอาหาร แต่ ขนม ก็เป็นอีกส่วนหนึ่งที่หลายคนชอบทานเช่นกัน ทำให้หลายคนอาจเผลอทานขนมที่คิดว่าไม่มีเนื้อสัตว์ เช่น ขนมวุ้น หรือเยลลี่ต่าง ๆ แม้ว่าจะไม่ได้มีเนื้อสัตว์เป็นส่วนผสมหลัก แต่วัตถุดิบที่นำมาทำเยลลี่ คือ เจลาตินทำมาจากกระดูกสัตว์ ทำให้ขนมเยลลี่และวุ้นต่าง ๆ ไม่ใช่ของเจ และหลายคนมักจะไม่รู้เรื่องนี้ และเผลอเจแตกโดยไม่ได้ตั้งใจและไม่รู้ตัว
เดอะเฟลด์แมน บล็อก.
